Zasiadanie w zarządzie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością wiąże się z wieloma obowiązkami. Członkowie zarządu ponoszą także odpowiedzialność za podejmowane decyzje. Ta odpowiedzialność może mieć różny charakter i dotyczyć zarówno samej spółki, jak i jej wierzycieli czy organów państwa.
Czym zajmuje się zarząd spółki z o.o.?
Zarząd to obligatoryjny organ spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Jest to organ wykonawczy w spółkach kapitałowych. Zarząd odpowiada za bieżące zarządzanie spółką. Prowadzi sprawy spółki oraz ją reprezentuje.
Członek zarządu jest powoływany i odwoływany uchwałą wspólników. Może być także powołany przez radę nadzorczą. Członek zarządu musi posiadać pełną zdolność do czynności prawnych. Musi działać w najlepszym interesie spółki.
Rodzaje odpowiedzialności członków zarządu
Odpowiedzialność członków zarządu ma charakter wielowymiarowy. Może być odpowiedzialnością cywilną. Może być odpowiedzialnością karną. Może być także odpowiedzialnością karnoskarbową. Czasem jest to również odpowiedzialność pracownicza.
Ustawodawca przewiduje różne zasady odpowiedzialności. Zależą one od tego, wobec kogo odpowiada członek zarządu. Odpowiedzialność może dotyczyć wierzycieli. Może dotyczyć samej spółki. Może dotyczyć także wspólników.
Odpowiedzialność cywilna członka zarządu wobec spółki
Członek zarządu odpowiada wobec spółki za szkodę. Szkoda ta musi być wyrządzona działaniem lub zaniechaniem. Działanie lub zaniechanie musi być sprzeczne z prawem. Musi być także sprzeczne z postanowieniami umowy spółki. Odpowiedzialność wobec spółki członka zarządu jest nieograniczona.
Podstawę prawną tej odpowiedzialności reguluje Kodeks spółek handlowych. Członkowie zarządu ponoszą odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną spółce wskutek działania lub zaniechania sprzecznego z prawem. Przesłankami odpowiedzialności odszkodowawczej są: niewykonanie lub nienależyte wykonanie obowiązków, szkoda, związek przyczynowy między niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem obowiązków a szkodą oraz zawinienie. Samo naruszenie obowiązku staranności nie stanowi samodzielnej podstawy odpowiedzialności.
Nowelizacja Kodeksu spółek handlowych wprowadziła zasadę biznesowej oceny sytuacji. Weszła ona w życie 13 października 2022 roku. Zgodnie z art. 293 § 3 KSH, członek zarządu nie narusza obowiązku staranności. Dotyczy to sytuacji, gdy działa w granicach uzasadnionego ryzyka gospodarczego. Odpowiedzialność członków zarządu za podejmowane działania zostaje ograniczona. Dotyczy to jedynie sytuacji, w których podejmowali decyzję z przekroczeniem granicy uzasadnionego ryzyka gospodarczego.
Absolutorium jest elementem oceny działalności zarządu. Jest przyznawane indywidualnie każdemu członkowi zarządu. Wyrażona w absolutorium akceptacja działalności członka zarządu jest równoznaczna z wyłączeniem dochodzenia roszczeń odszkodowawczych przez spółkę. Dotyczy to zakresu objętego absolutorium.
Odpowiedzialność cywilna członka zarządu za długi spółki
Spółka z o.o. odpowiada za swoje zobowiązania sama. Odpowiada wyłącznie z posiadanego majątku. Członkowie zarządu mogą zostać pociągnięci do odpowiedzialności za zobowiązania spółki. Odpowiadają tylko po bezskutecznej egzekucji wobec spółki. Dotyczy to zobowiązań, których nie można wyegzekwować od spółki.
Członek zarządu spółki z o.o. odpowiada solidarnie za zobowiązania spółki. Odpowiedzialność ma charakter subsydiarny. Oznacza to, że wierzyciele muszą kierować roszczenia najpierw do spółki. Dopiero bezskuteczność egzekucji uprawnia do żądania zapłaty od członków zarządu. Bezskuteczność musi odnosić się do całego majątku spółki.
Odpowiedzialność ma charakter osobisty i nieograniczony. Wierzyciel może domagać się zaspokojenia z majątku osobistego członka zarządu. Odpowiedzialność ponoszą tylko członkowie zarządu. Nie odpowiadają wspólnicy czy prokurenci.
Podstawą prawną tej odpowiedzialności jest art. 299 Kodeksu spółek handlowych. Członkowie zarządu mogą ponosić odpowiedzialność za zobowiązania. Dotyczy to sytuacji, gdy nie złożyli w terminie wniosku o upadłość. Termin na złożenie wniosku o upadłość wynosi 30 dni. Liczy się od dnia niewypłacalności. Niewypłacalność oznacza brak możliwości regulowania zobowiązań przez co najmniej trzy miesiące. Może także oznaczać, że wartość majątku nie wystarcza na pokrycie zobowiązań. Dotyczy to sytuacji, gdy stan ten trwa dłużej niż 24 miesiące.
Odpowiedzialność przewidziana w art. 299 § 1 KSH ma charakter odszkodowawczy.
Kiedy członek zarządu odpowiada za długi spółki?
Członek zarządu odpowiada za długi spółki, gdy egzekucja przeciwko spółce okaże się bezskuteczna. Musi to dotyczyć zobowiązań powstałych w czasie pełnienia funkcji.
Czy odpowiedzialność członka zarządu jest ograniczona?
Nie, odpowiedzialność członka zarządu za zobowiązania spółki na podstawie art. 299 KSH ma charakter nieograniczony. Członek zarządu odpowiada całym swoim majątkiem.
Odpowiedzialność członka zarządu za zobowiązania podatkowe
Odpowiedzialność członków zarządu za zobowiązania podatkowe spółki reguluje art. 116 ustawy Ordynacja podatkowa. Odpowiedzialność ta ma charakter subsydiarny. Członkowie zarządu odpowiadają całym swoim majątkiem za zaległości podatkowe spółki. Egzekucja z majątku spółki musi być bezskuteczna. Warunki odpowiedzialności są podobne jak w przypadku art. 299 KSH.
Odpowiedzialność karna członka zarządu
Członek zarządu spółki handlowej ponosi odpowiedzialność publicznoprawną. Obejmuje ona odpowiedzialność karną i karnoskarbową. Zarząd spółki z o.o. nie jest ślepym wykonawcą poleceń wspólników. Jest samodzielnym organem podlegającym odpowiedzialności karnej. Odpowiedzialność karna członków zarządu przewiduje Kodeks spółek handlowych.
Kodeks karny i Kodeks karny skarbowy również przewidują odpowiedzialność karną. Dotyczy to przestępstw gospodarczych. Członkowie zarządu mogą ponosić odpowiedzialność karną za niedopełnienie obowiązków. Odpowiedzialność karna jest ograniczona do przypadków, w których szkoda jest znaczna. Często dotyczy to kwot powyżej 200 000 PLN.
Przykłady przestępstw: działanie na szkodę spółki (art. 296 KK), udaremnianie lub uszczuplanie zaspokojenia wierzyciela (art. 300 KK), lekkomyślne doprowadzanie do upadłości (art. 302 KK). Zgodnie z art. 9 § 3 Kodeksu karnego skarbowego, odpowiada jak sprawca ten, kto zajmuje się sprawami gospodarczymi. Dotyczy to przestępstw lub wykroczeń skarbowych.
Kto, pełniąc funkcję kierowniczą w jednostce organizacyjnej wykonującej działalność gospodarczą, żąda lub przyjmuje korzyść majątkową lub osobistą, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
Kara grzywny może wynieść do 20.000 złotych. Kara pozbawienia wolności może wynieść do lat 8. Odpowiedzialność karna ma przede wszystkim na celu nie dopuszczenie do działania na szkodę spółki.
Czas trwania odpowiedzialności członka zarządu
Odpowiedzialność członka zarządu rozpoczyna się w dniu powołania. Odpowiedzialność wygasa z chwilą odwołania. Wygasa także z chwilą rezygnacji lub wygaśnięcia mandatu. Członkowie zarządu mogą być pociągnięci do odpowiedzialności za działania podjęte w trakcie kadencji. Dotyczy to nawet okresu po jej zakończeniu.
Okres przedawnienia roszczeń za zobowiązania spółki wynosi trzy lata. Liczy się od dnia, w którym egzekucja wobec spółki okazała się bezskuteczna. W przypadku odpowiedzialności odszkodowawczej wobec spółki, termin przedawnienia wynosi trzy lata. Liczy się od momentu, gdy spółka powzięła wiedzę o szkodzie. Termin ten nie może jednak przekroczyć dziesięciu lat od zdarzenia.
Jak uniknąć odpowiedzialności członka zarządu?
Członkowie zarządu mogą uchylić się od odpowiedzialności. Istnieje kilka możliwości uwolnienia się od odpowiedzialności. Brak odpowiedzialności członka zarządu następuje, jeśli we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości spółki. Dotyczy to także sytuacji, gdy w tym samym czasie wydano postanowienie o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego. Dotyczy to również zatwierdzenia układu w postępowaniu o zatwierdzenie układu.
Uwolnienie od odpowiedzialności następuje także, gdy niezgłoszenie wniosku o upadłość nie nastąpiło z winy członka zarządu. Możliwe jest także, że wierzyciel nie poniósł szkody. Szkoda nie może wynikać z niezgłoszenia wniosku o upadłość.
Członkowie zarządu powinni zgłaszać wniosek o ogłoszenie upadłości spółki. Dotyczy to trudnej sytuacji finansowej. Restrukturyzacja spółki może świadczyć o odpowiedzialnym zarządzaniu. Członkowie zarządu powinni współpracować ze specjalistami.
- Skonsultuj się z doświadczonym prawnikiem korporacyjnym.
- Dokładnie zrozum umowę spółki.
- Regularnie monitoruj sytuację finansową spółki.
- Przestrzegaj procedur wewnętrznych i regulacji prawnych.
- Rozważ ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej (D&O).
Ubezpieczenie D&O to narzędzie do ograniczania ryzyka. Przed wykupieniem polisy zapoznaj się z jej warunkami.
Kluczowe obowiązki członka zarządu
Zasiadanie w zarządzie spółki wiąże się z wieloma obowiązkami. Obowiązki wynikają z przepisów prawa. Wynikają także z wewnętrznych regulacji spółki. Członkowie zarządu odpowiadają za prowadzenie spraw spółki. Obejmuje to kwestie finansowe i operacyjne.
Członkowie zarządu muszą zadbać o prawidłowe prowadzenie ksiąg rachunkowych spółki. Muszą sporządzać roczne sprawozdania finansowe. Sprawozdania te zatwierdza zgromadzenie wspólników. Członek zarządu powinien przy wykonywaniu obowiązków dołożyć staranności. Dotyczy to staranności wynikającej z zawodowego charakteru działalności. Musi także dochować lojalności wobec spółki. Niedopełnienie tych obowiązków może prowadzić do poważnych konsekwencji prawnych i finansowych.
Członek zarządu nie może bez zgody spółki zajmować się interesami konkurencyjnymi. Nie może też uczestniczyć w spółce konkurencyjnej jako wspólnik spółki cywilnej, spółki osobowej lub jako członek organu spółki kapitałowej bądź uczestniczyć w innej konkurencyjnej osobie prawnej jako członek.
Członkowie zarządu powinni posiadać umiejętności. Dzięki nim będą w stanie podejmować odpowiedzialne decyzje. Osoba bez odpowiednich kwalifikacji powinna odmówić kandydowania do zarządu spółki. Warto przeprowadzać szkolenia dotyczące odpowiedzialności prawnej i etyki biznesowej.
Jakie są najważniejsze obowiązki członka zarządu spółki z o.o.?
Najważniejsze obowiązki to prowadzenie spraw spółki, jej reprezentowanie, dbanie o finanse i księgowość oraz działanie z należytą starannością i lojalnością wobec spółki.
Podsumowanie
Odpowiedzialność członka zarządu to temat budzący wiele kontrowersji. Zasiadanie w zarządzie spółki wymaga znajomości regulacji prawnych. Odpowiedzialność cywilna zarządu w spółkach kapitałowych budzi emocje wśród prawników i przedsiębiorców. Członkowie zarządu powinni mieć pełną świadomość szerokiego zakresu zobowiązań związanych z ich rolą.
Członkowie zarządu odpowiadają za prawidłowe i zgodne z prawem wykonywanie obowiązków. Niewłaściwe pełnienie funkcji może prowadzić do odpowiedzialności cywilnej i karnej. Skonsultuj się z prawnikiem w sprawie odpowiedzialności członka zarządu.
